Gelin açık konuşalım: “Yaşlı bakım parası 2026’da ne kadar olacak?” sorusu sadece bir rakam merakı değil, bu ülkenin bakım emeğine biçtiği değerin turnusolu. Ben bu yazıda net bir iddia ortaya koyuyorum: Mevcut hesaplama mantığı değişmedikçe 2026’da yapılacak artışlar, bakımın gerçek maliyetini yine yakalayamayacak. Tartışalım, masaya rakamları, politikayı ve vicdanı birlikte koyalım.
Bugünün tabanı: 2025 ikinci yarısında nerede duruyoruz?
Önce zemini sabitleyelim. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, memur maaş katsayısındaki düzenlemeyle Evde Bakım Yardımı’nı (kamuoyunda “yaşlı bakım parası” olarak da anılıyor) Temmuz 2025 itibarıyla 11.702 TL’ye yükseltti. Bu artış resmi duyuruda açıkça yer alıyor ve ödemeler güncel tutardan yapılıyor. :contentReference[oaicite:0]{index=0}
2026 için “formül” ne diyor?
Bu destek kalemi memur maaş katsayısına endeksli olduğu için gözler 2026 toplu sözleşme (TİS) ve enflasyon farkında. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararına göre 2026’da katsayı artışları Ocak’ta %11, Temmuz’da %7 olacak. Bu, enflasyon farkı doğmasa bile asgari artış çizgisi anlamına geliyor. :contentReference[oaicite:1]{index=1}
Basit matematikle kaba tahmin
Bugünkü 11.702 TL’nin üzerine Ocak’ta %11 eklenirse ≈12.989 TL eder; yıl ortasında buna bir de %7 eklenirse yılın ikinci yarısında ≈13.898 TL bandı görülür. Bu, “yalnızca TİS uygulanır, enflasyon farkı çıkmazsa” senaryosunun tahmini yıl içi seyridir. (TİS oranları basamaklı ve bileşik çalıştığı için toplam artış ≈%18,8.) :contentReference[oaicite:2]{index=2}
Enflasyon farkı oyuna girerse
Orta Vadeli Program (OVP) 2026 yıl sonu enflasyon hedefini %16 seviyesinde işaret ediyor. Hedefin altında kalınırsa TİS zammı tek başına belirleyici olur; hedefin üstüne çıkılırsa enflasyon farkı devreye girebilir ve tutarlar TİS’in de üzerine çıkabilir. Özetle, en düşük patika ≈13.9 bin TL; enflasyon baskısı sürerse bunun üstü mümkün. :contentReference[oaicite:3]{index=3}
Cesur soru: Bu artışlar bakımın gerçek maliyetini yakalıyor mu?
Kâğıt üzerindeki %11 + %7 kulağa hoş geliyor. Ama sahada yaşanan ne? Eldiveni, hasta bezi, hijyen sarfı, yol masrafı, tam zamanlı refakatçinin görünmeyen emeği… Hadi dürüst olalım: 2025’te 11.702 TL’ye yükseltilen ödeme, “tam gün” bakımın gerçek maliyetini karşılıyor mu? Kira ve gıda enflasyonunun yapışkan seyrettiği bir ortamda 2026 sonunda ≈13.9 bin TL bandı, bakımın toplam sepetinin neresini tutuyor? Bu soruları cevapsız bırakırsak, bir sonraki artış daha ilan edilmeden eriyor. :contentReference[oaicite:4]{index=4}
Zayıf halkalar: Sistemin eleştirel anatomisi
1) Katsayıya endeksli otomatiklik ≠ Gerçek maliyet
Bütün kaderi memur katsayısına bağlamak pratik; ama bakım maliyetleri çoğu kalemde TÜFE’den farklı davranıyor. Sarf malzemesi ve barınma maliyeti daha yapışkan. Katsayı düzeyi, bakım sepetinin “fiyat kompozisyonunu” ıskalayınca hane gerçekliğini ıskalıyor.
2) Enflasyon farkı “sonradan yetişen gölge”
Enflasyon farkı hep geriden geliyor, yani kaybı telafi etse bile gecikmeli telafi ediyor. Bakım sağlayan aile için nakit akışı gerçek zamanlı; fatura ve market bugün ödeniyor. TİS + enflasyon farkı mantığı, bakımın nakit ihtiyacı döngüsünü yeterince gözetmiyor. :contentReference[oaicite:5]{index=5}
3) Görünmeyen emek ve fırsat maliyeti
Evde bakım çoğu zaman bir kişinin işgücünden çekilmesi demek. Destek, yalnızca sarf giderini değil, kaybedilen geliri ve tükenen sosyal hayatı da bir nebze telafi etmeli. Aksi halde destek, bakım buhranını yalnızca idare edebilir, çözemez.
Tartışmalı noktalar: Politika tasarımında neleri konuşmalıyız?
- Bölgesel katsayı: Kira ve yaşam maliyeti haritasına göre destek tutarı farklılaştırılmalı mı?
- Bakım sepeti endeksi: Genel TÜFE yerine “bakım TÜFE’si” ile endeksleme daha adil olmaz mı?
- Ara dönem ödemesi: Yıl ortasını beklemeden üçer aylık mikro güncellemeler mümkün mü?
- Emek tanınması: Bakım verenin sosyal güvenlik primine ilave devlet katkısı zorunlu hale getirilmeli mi?
Provokatif sorular: Harekete geçirecek bir gündem
Bir yıl daha “TİS + fark” döngüsüne teslim olup 2026 sonunda 13-14 bin bandını yeterli sayacak mıyız? Yaşlıların onurlu yaşamı ve bakım verenlerin tükenmişliği bu kadar indirgenebilir mi? Memur katsayısının gölgesinden çıkıp, bakımın kendi ekonomisini kabul eden bir model için kamuoyu baskısı oluşturabilecek miyiz? :contentReference[oaicite:6]{index=6}
Son söz: Rakamdan fazlası
“2026’da yaşlı bakım parası ne kadar olacak?” sorusunun kısa cevabı: Mevcut kurala göre Ocak ≈12.989 TL, yılın ikinci yarısı ≈13.898 TL bandı, enflasyon farkı oluşursa daha yüksek. Uzun cevabıysa şu: Rakam tek başına yetmez. Destek, bakımın gerçek maliyetini ve emeğin onurunu yansıtmadıkça, her zam bir sonraki faturaya kadar erir. Bu yazıyı tartışmanın başlangıcı sayın: Sizce çözüm, katsayıyı büyütmek mi; yoksa formülü baştan yazmak mı? :contentReference[oaicite:7]{index=7}
::contentReference[oaicite:8]{index=8}